Steeds meer mensen leven in bestaansonzekerheid en vallen buiten de boot. Vooral mensen met ernstige psychische problemen krijgen niet de juiste hulp van instanties die ze nodig hebben. Het is zo erg dat zelfs de meest hulpbehoevenden geen hulp meer kunnen krijgen.
Chelsea is een van hen. Hen is trans, lijdt aan PTSS en borderline, en heeft dringend psychiatrische zorg nodig.
BPW Amsterdam sprak met hen.
Van de crisisdienst naar de goot
Je zou denken dat hen spoedig hulp zou krijgen in een welvarend land als Nederland. Niet dus. Door de lange wachtlijsten in de GGZ kan hen niet meteen aan een traject beginnen. Tot dan moet iemand het maar volhouden, zonder dat enige organisatie zich om hen bekommert.
De hulpvraag begint ongeveer een jaar geleden – gelijk heftig. Chelsea komt bij de crisisdienst met de complexe problematiek van een borderline diagnose, post traumatisch stress syndroom van een verkrachting en een geschiedenis van zelfmutilatie. Dit leidt tot een alomvattend zorgtraject: een uur per week praten met een psycholoog. Als aanvulling daarop krijgt Chelsea ook zware, verslavende medicatie voorgeschreven.
Vanwege hen mentale problemen lukt het hen tevens niet een vaste woning te vinden. Dat maakt wederom dat zij werd afgewezen bij een psychiatrische instelling, de enige plek waar hen echt hulp kan krijgen.
Het dieptepunt van de kafkaëske zorg wordt bereikt bij gezondheidsinstelling Altrecht: na een toezegging dat Chelsea eindelijk terecht kan bij een psycholoog, wordt op de ochtend van de afspraak ineens verteld dat vanwege het gebrek aan een vaste woonplaats er geen hulp geboden kan worden. In plaats van Chelsea onder te brengen bij een Altrecht-locatie wordt hen zonder verdere uitleg bij de daklozenhulp van het Leger des Heils gedumpt.
Ook hier is uiteindelijk geen plek voor Chelsea: de streng christelijke inborst van het Leger des Heils biedt geen ruimte voor trans-personen, en ook deze opvang moet hen uiteindelijk verlaten..
Van de crisisdienst naar de goot
Sindsdien leeft Chelsea constant in onzekere situaties. Er zijn wel meerdere huizen en woonsituaties geweest, maar dit bleek telkens van korte duur of onhoudbaar vanwege de ernstige psychiatrische problemen. Na het vertrek uit de woning in Amsterdam in november is hen uiteindelijk, uit pure wanhoop, teruggekeerd naar Chelsea’s geboorteland Hongarije – gezien het politieke klimaat absoluut geen veilige plek voor een trans-persoon met complexe problematiek.
Van een hulpbehoevend persoon is Chelsea, door het wegkijken en nalaten van het volledige Nederlandse zorgsysteem, verworden tot een verslaafd dakloos persoon met wie het lastig is consequent contact te onderhouden. Er is geen enkele werkende hulp geboden, er wordt alleen gekeken naar protocollen, doorverwezen naar andere instanties of afgewezen wegens te ingewikkelde hulpvragen.
Duizenden Chelsea's in Nederland
Omdat ons zorgsysteem in situaties zoals die van Chelsea op alle fronten faalt, verkeren mensen in ernstige problemen. Op dit moment moeten bijna 30.000 mensen langer wachten op psychische hulp dan de maximaal aanvaardbare wachttijd van vier weken. Het betreft vooral mensen met complexe problematieken zoals Chelsea, die hulp het hardst nodig hebben. Door bezuinigingen en perverse financiële prikkels binnen de GGZ richten zorgaanbieders zich vooral op patiënten met minder zware problemen. Tevens is er een tekort aan personeel en bedden.
Er is in de mentale gezondheidszorg te weinig begrip voor de onmacht van iemand om om te gaan met het bureaucratische proces dat komt kijken bij het verkrijgen van de correcte zorg en het behouden van een stabiele woonsituatie. Er hoeft maar één ding mis te gaan en het hele kaartenhuis stort in. Zorginstanties werken te veel naar protocollen en kunnen weinig of geen hulp bieden als iemand een probleem heeft dat niet binnen hun zorgaanbod valt. Hoe complexer je problemen, hoe meer instanties er betrokken raken en hoe moeilijker het is hulp te krijgen. Want je valt overal tussen.
Van een hulpbehoevend persoon is Chelsea, door het wegkijken en nalaten van het volledige Nederlandse zorgsysteem, verworden tot een verslaafd dakloos persoon met wie het lastig is consequent contact te onderhouden. Er is geen enkele werkende hulp geboden, er wordt alleen gekeken naar protocollen, doorverwezen naar andere instanties of afgewezen wegens te ingewikkelde hulpvragen.Chelsea werd van het kastje naar de muur gestuurd en raakte het overzicht kwijt. Zelfs als hen hulp zocht bij het regelen van bureaucratische zaken was die zorg vaak afhankelijk van waar hen woonde. Zodra hen weer verhuisde kon hen weer opnieuw ergens anders hun hele verhaal doen. De zorg is te versnipperd om iemand dan echt te helpen.
Psychische problemen maken dakloos
Mensen die geen hulp krijgen, komen steeds vaker op straat terecht. Veertig procent van de daklozen had in 2016 in de drie jaar voor hun dakloosheid hulp aangevraagd bij de GGZ. De psychische kwetsbaarheid van mensen kan niet gescheiden worden van hun onzekere thuissituatie, de twee fenomenen hebben een versterkende wisselwerking. Het feit dat mensen die al meermaals hulp hebben gezocht alsnog op straat terechtkomen, spreekt boekdelen over het onvermogen van de overheid om aan haar zorgplicht te voldoen en mensen passende begeleiding en onderdak te bieden.
Toen hen voor twee maanden in Utrecht woonde (december en januari) was hun mentale gezondheid zo slecht dat hen eigenlijk constant toezicht zou moeten hebben van zorgmedewerkers. Hen is toen denk ik ongeveer een week bij gezondheidsinstelling Altrecht verbleven op de afdeling acute psychiatrie. De verhouding met hun huisgenoten was na dit alles zo slecht dat hen daar weg moest. Op het moment dat hen weer op straat terecht kwam eind januari had hen een mentale inzinking en kwam hen wederom bij Altrecht terecht. Er werd hen verteld dat hen de volgende dag een gesprek met een psycholoog zou hebben. In plaats daarvan werd hen in de ochtend opeens verteld dat hen daar weg moest omdat hen geen vast verblijfadres had.
Toen hen vertrok, was hen in de veronderstelling naar een andere locatie van Altrecht op weg te zijn. Hen was slecht geïnformeerd. Het bleek dat ze Chelsea naar een daklozenopvang van het Leger des Heils brachten. Ter plaatse werd hun wiet afgepakt door de medewerkers van het Leger des Heils. Toen heeft hen weer een mentale inzinking gehad en is hen vertrokken met de intentie om zelfmoord te plegen. Gelukkig is hen toen opgevangen door vrienden. Hen was er van overtuigd dat hen anders niet meer geleefd had.
‘Chelsea’ is niet hens echte naam. Hens echte naam is bekend bij de Bond Precaire Woonvormen.
Links
- BinnenlandsBestuur.nl | Meeste daklozen komen uit uitkeringssituatie
- CBS.nl | Meeste daklozen hadden al jaren een laag inkomen
- NOS.nl | Forse groei aantal daklozen in Nederland
- NOS.nl | Noodkreet grote steden over aantal daklozen: 'De grens is bereikt'
- Nu.nl | 'Mensen met zware psychische problemen staan lang op wachtlijst ggz'
- Nu.nl | Ggz zegt lange wachtlijsten niet meer te kunnen oplossen
- Parool.nl | Aantal daklozen verdubbeld: ‘Iedereen kan het worden’
- Parool.nl | Leger des Heils druk door zorgbezuinigingen
- Rekenkamer.nl | Geestelijke gezondheidszorg: hoe groter het probleem, hoe langer de wachttijd
- Rekenkamer.nl | Geen plek voor grote problemen
- RtlNieuws.nl | Honderden jongeren op wachtlijsten voor psychische hulp, en de lijst blijft groeien
Steun de strijd voor woonzekerheid!
NL 
EN