Tijdens de coronacrisis zitten veel mensen in nood, zo ook veel kunstenaars en creatieve zzp’ers. Al voor de crisis betaalden zij hoge huren en konden velen hun hoofd voor de coronacrisis net boven water houden, maar nu komen velen echt in de knel. Hoewel het Nibud adviseert dat maximaal 33% aan woonlasten acceptabel is, zaten veel huurders in Amsterdam daar al overheen en wordt met de crisis dit percentage nog verder overschreden.

Kunstenaars bevinden zich vaak in een ingewikkelde positie; velen weten dat ze, vaak ongewild, bijdragen aan gentrificatie en zijn kritisch over de manier waarop ze als instrument worden gebruikt voor stedelijke vernieuwing. Maar om in de stad te kunnen wonen en te werken moet je je voegen naar de mogelijkheden die je hebt.

Kunst maken is intussen op een laag pitje komen te staan, voor sommigen zoals Anthony Nestel is de grote vraag hoe ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Anthony woont en werkt in een ruimte van Broedplaats Lely in Amsterdam Nieuw West en is student en kunstenaar.

“Al mijn opdrachten zijn afgezegd. Ik verdien nu nog 300 euro per maand met mijn bijbaantje op de markt. Mijn huur bij broedplaats Lely is 625 euro. Dat kan ik nu niet betalen. Ik heb me aangemeld voor de TOZO, maar nog niets ontvangen. Urban Resort heeft ons een betalingsplan aangeboden voor drie maanden. Maar het komt erop neer dat je jezelf in de schulden moet gaan werken.”

De kans dat Anthony en anderen dit in de toekomst wel kunnen betalen is ook klein, hierdoor dreigt hij net als steeds  meer mensen op of onder de armoedegrens terecht te komen. Al voor de coronacrisis zat ruim 25% van de huurders klem. Ruim 800.000 huishoudens hebben zulke hoge huren dat zij te weinig overhouden om alle andere noodzakelijke kosten voor levensonderhoud te betalen.

Bekijk het hele interview met Anthony op YouTube.

Urban Resort is een belangrijke broedplaatsbeheerder in Amsterdam; in de afgelopen twaalf jaar heeft Urban Resort verschillende broedplaatsen geopend, op dit moment staat de teller op 19. Een groot deel van deze panden wordt gehuurd van gemeentelijk Vastgoed Amsterdam. Urban Resort staat in direct contact met gemeentelijk Vastgoed Amsterdam en zegt voor kwijtschelding te hebben gepleit, maar daar is vooralsnog niet positief op gereageerd.

Urban Resort zegt zich in te zetten voor de belangen van haar huurders. Verschillende huurders hebben gevraagd betrokken te worden bij de onderhandelingen met Vastgoed, of op z’n minst deze onderhandelingen openbaar te maken, maar daar is tot dusver nog geen gehoor aan gegeven. Hoe verlopen de onderhandelingen tussen Urban Resort en Vastgoed? Heeft Urban Resort reserves? Hoe hoog zijn de huren die zij zelf moeten betalen? Uit jaarverslagen blijkt bijvoorbeeld dat het gebouw waar Anthony in woont in 2017 een exploitatieresultaat van 63.093 euro heeft opgeleverd. Breder bekeken lijkt er bij Stichting Urban Resort één miljoen te zitten tussen de prijs die ze aan hun verhuurder betalen (overwegend gemeentelijk Vastgoed Amsterdam) en wat ze doorberekenen aan gebruikers.

Het is lastig om deze cijfers goed te begrijpen, omdat er maar weinig context wordt geboden; het is nogal ondoorzichtig. Maar het roept veel vragen op. Waarom zouden de lasten van de crisis door de zwakste schouders gedragen moeten worden? Zeker als er reserves blijken te zijn? En waarom zou een nette stichting niet transparanter zijn over haar financiën?

Ook in andere broedplaatsen is de situatie schrijnend. Huurders bij WOW schatten dat 50% van de medehuurders zijn/haar huur niet heeft kunnen betalen in april en mei. Een hoger percentage geeft aan problemen te ondervinden met betalen. Huurders hebben zich daar verenigd in een collectief in de hoop gezamenlijk tot een oplossing te komen. Toch weigert WOW in gesprek te gaan en ontvangen huurders individueel agressieve telefoontjes.

Ondertussen blijft Urban Resort haar huurders oproepen om initiatieven en “positieve geluiden” tijdens de coronacrisis te delen. Soms wordt er zonder toestemming een project van een kunstenaar gepubliceerd. Kun je misschien met je cultureel kapitaal de huur betalen?!

Intussen is bekend dat een steunpakket voor de Broedplaatsen op handen is, maar zal deze noodhulp terecht komen bij de individuele huurders zelf?

Om huurders te steunen, maar ook om de stem van de huurder/kunstenaar binnen het broedplaatsenbeleid te claimen is inmiddels ‘Broedplaatsen United Tenants’ opgericht. De huidige crisis vormt slechts de aanleiding voor huurders om zich te verenigen en toe te werken naar een duurzamere toekomst zodat werk- en woonplekken voor creatieven toegankelijk blijven. Bond Precaire Woonvormen (BPW) steunt deze groep en vindt het belangrijk dat ook broedplaatsverhuurders de situatie van hun huurders serieus nemen en in gezamenlijkheid met huurders naar duurzame oplossingen op zoek gaat. BPW vraagt zich af waarom broedplaatsen en de gemeente de richtlijn van het Nibud van maximaal 33% aan woonlasten overschrijden. De huren moeten moet worden verlaagd en kwijtgescholden. Of is men zich niet bewust van de tarieven die betaald worden in de culturele sector waar precaire arbeid de norm is?

Want hoeveel kunstenaars zullen moeten vertrekken uit Amsterdam? Kan in ieder geval de huur voor kunstenaars die een pand huren van de gemeente (gedeeltelijk) worden kwijtgescholden voor de periode maart t/m oktober 2020? Dit is de dringende boodschap van een motie die dinsdag 19 of woensdag 20 mei wordt ingediend in de Amsterdamse Gemeenteraad door BIJ1.

Ben je huurder bij een broedplaats? Volg BUT! op Facebook of stuur een mail aan broedplaatsenunitedtenants [@] gmail.com.