DOOR: Kees. Globalinfo.
De campagne van de Berlijnse huisvestingsactivisten om de aanval op hun stad door speculanten en
commerciële huisvestingsbedrijven te stoppen, heeft inmiddels alom bekendheid gekregen. Begin juni waren leden van Bond Precaire Woonvormen daar op bezoek, om solidariteit te betuigen, en kennis op te doen.
BPW was onder andere in Berlijn om deel te nemen aan de halfjaarlijkse bijeenkomst van de European Action Coalition (for the right to Housing and to the City) waar zo’n 30 organisaties uit heel Europa bij aangesloten zijn. Een van de activiteiten was een solidariteitsbezoek aan huurders van een flat die eigendom is van Deutsche Wohnen, een van de grootste particuliere commerciële woningbedrijven in Duitsland. De bewoners verzetten zich tegen ongewenste renovatie van hun woningen, waarna altijd huurverhoging volgt, en bij weigering ontruiming.
Buiten voor de deur ondertekende BPW en de andere organisaties uit Europa onder luid applaus van de huurders een verklaring van internationale solidariteit met de strijd in Berlijn. Daar wordt momenteel voorbereidingen getroffen voor het houden van een referendum over de vraag of grote woningbedrijven onteigend moeten worden. Naar verwachting, zo wijzen vele enquêtes tot nu toe uit, zal de bevolking van Berlijn instemmen met dit voorstel, waarna het daadwerkelijk bekrachtigd kan worden.
Om het referendum plaats te doen vinden, moest er eerst een wettelijk verplicht aantal handtekeningen ingeleverd worden van 20.000 bewoners van de stad. Op 14 juni werd het resultaat van de overal in de stad opgehaalde handtekeningen bekend gemaakt: ruim 77.000! Hiermee wordt de vraag om woningbedrijven die meer dan 3000 woningen bezitten, te onteigenen, formeel ingediend. Nu is het parlement van Berlijn aan zet. Dat krijgt vier maanden de tijd om wettelijke maatregelen op dit gebied in te stellen. Het referendum zou pas van start gaan, als er in die tijd geen afdoende maatregelen getroffen zijn. Om dat referendum aan te vragen, moeten vervolgens minstens 170.000 handtekeningen ingezameld en overhandigd worden, wederom in vier maanden tijd. Als dat gelukt is, zou bij het referendum ongeveer 613.000 burgers voor moeten stemmen.
Volgens het voorstel van Deutsche Wohnen & Co Enteignen zouden de onteigende woningen niet vervolgens staatseigendom moeten worden, maar ondergebracht moeten worden in een publiekrechtelijke instelling waar de huurders het voor het zeggen hebben. Over de vergoeding die de onteigende bedrijven zullen krijgen (want het wordt ze niet afgenomen, de bedrijven zullen vergoed worden) wordt een felle discussie in de stad gevoerd. Veel mensen vinden dat de huizenmelkers al genoeg verdiend hebben, en bovendien vaak de woningen voor veel te lage prijzen aangeboden te hebben gekregen. De campagnegroep voor onteigening heeft voorgerekend dat het – anders dan de gebruikelijke spookverhalen van tegenstanders van onteigening – in ieder geval ‘budgetneutraal’ uitgevoerd kan worden.
De mogelijkheid tot onteigening staat in Duitsland (anders dan in Nederland) nadrukkelijk in de grondwet. Ook is een effectief referendum iets dat in Nederland niet bestaat (zelfs de raadgevende variant is hier alweer afgevoerd). Toch is het natuurlijk leerzaam en inspirerend om mee te maken hoe in Berlijn en andere Duitse steden activisten erin slagen om betaalbare woonruimte voor iedereen prominent op de agenda te krijgen en te houden. Het geheim is onder andere dat er actieve netwerken zijn gecreëerd, waar bewoners uit allerlei buurten en van uiteenlopende gebouwen actief bij betrokken zijn. Het netwerk in Berlijn telt zo’n 280 lokale bewonersorganisaties. Tegelijkertijd wordt er niet teruggeschrokken voor directe acties en grote demonstraties. Op de internationale actiedag voor huisvesting in april gingen in Berlijn tienduizenden mensen de straat op (en nog vele duizenden elders in Duitsland en andere Europese steden).
BPW en de andere ‘buitenlandse’ leden van de Europese Actie Coalitie ondertekenden de Berlijnse verklaring demonstratief. Ze/we beloofden daarbij de strijd zoveel mogelijk te steunen en die ook voort te zetten. Pers slot van rekening zitten de grote huizenjongens overal met hun tengels, dus dat heeft ook het voordeel dat we ze overal aan kunnen pakken. We houden u natuurlijk op de hoogte van de ontwikkelingen.
Het stadsbestuur van Berlijn (dat met de zogenaamde Rood-Rood-Groene coalitie veel kneiterlinkser is dan dat in – om maar wat te noemen – Amsterdam) neemt ondertussen ook zelf al maatregelen om de woede over de stijgende woonprijzen wat te temperen. Zo is er nu een maatregel aangekondigd dat de komende vijf jaar (met ingang van januari 2020) de huren niet mogen stijgen, en moeten huurders bij een publieke instantie checken of de huurverhoging die ze daarvoor opgelegd hebben gekregen wel toegestaan is.