Minister Blok introduceerde deze week zijn plan voor een eenjarig huurcontract. Zijn voorstel past in de lijn om de woningmarkt te hervormen naar neo-liberaal model. Ieder voor zich en de markt voor allen! Blok verstaat hieronder:
1. De publieke en sociale huursector verkleinen
2. De private huursector uitbreiden en bevoordelen.
Voorgesteld word dat na 1 jaar het huurcontract automatisch afloopt. Na afloop mag je weer opnieuw solliciteren op je eigen huurwoning of deze verlaten. Trek bij het verlaten van de woning een kanskaart voor nog een flexwoning of ga door naar start. Verhuurders kunnen “tijdens de proeftijd kijken wat voor vlees ze in kuip hebben”. Huurders dreigen op deze manier genadeloos tegen mekaar te worden uitgespeeld in een ratrace to the bottom waar uiteindelijk iedereen verliest.
De BPW liet in een eerdere reactie al weten mordicus tegen de uitgebreidde plannen om de huurbescherming in te perken te zijn. Flexibiliteit en bestaansonzekerheid dreigen namelijk voor steeds meer huurders de realiteit te worden.
Neo-liberale utopie
Minister Blok is al langer bezig alle wensen van private verhuurders te realiseren en trok in een ronde langs 14 verhuurdersorganisaties om hun wensenpakket voor meer tijdelijke verhuur in wetten om te zetten. Maar niet iedereen is overtuigd van het idee van minder huurbescherming en meer bestaansonzekerheid als oplossing voor het falen van het neo-liberale volkshuisvestingsbeleid. Steeds vaker hoor je daarom ook het volgende argument “Een dynamische economie vraagt om een flexibele woningmarkt”.
Woononzekerheid goed voor de economie
Iedereen wil toch een dynamische en daarmee een veronderstelde goede economie, daar kan niemand op tegen zijn? Maar wat is die veronderstelde dynamische economie precies en voor wie werkt het goed? Toch niet de economie van burnouts , stress en onzekerheid zoals FNV onlangs presenteerde?
Nee dat is niet het wensbeeld wat we van dynamiek en flexibiliteit hebben. We denken aan een leven waarin we blij en onbezorgd van de ene situatie in een andere woon of werksituatie belanden. Een contante safari op de woon en arbeidsmarkt die we met nimmer tanend enthousiasme tegemoet zien. “Verandering is de enige constante” stelde de Griekse Filosoof Herclitus ooit. Marktadepten en PR managers nemen de slogan graag ter harte om alles wat niet mee wil bewegen weg te zetten als ouderwets en conservatief. Maar is alle verandering goed? Het afbreken van sociale rechten is ook verandering. Ook het huurrecht is immer in beweging en aan verandering onderhevig. Maar de logica om terug te gaan naar de situatie dat huurders genadeloos uitgebuit, ingewisseld en ontruimd konden worden is geen goede verandering. Huisuizettingen na tijdelijke contracten zonder sociale rechten veroorzaken immers een permanente stoelendans op de woningmarkt waardoor iedereen constant in de verhuisstress zit. Dat is niet bevorderlijk voor het persoonlijk leven, nog voor de productiviteit en economie. Het is dan ook ronduit merkwaardig om dit als positieve en progressieve verandering te framen.
Toch blijkt dat wensbeeld van flexibiliteit op de arbeidsmarkt nu ook leidend voor de hervorming van de volkshuisvesting. Barbara Baarsma bepleitte onlangs in het Parool voor flexibilisering van het wonen “De mobiliteit die op de arbeidsmarkt wordt gevraagd, wordt niet ondersteund door de woningmarkt”. Het hoge aandeel sociale huur hangt als een molensteen om de Amsterdamse economie”. Huurders met middeninkomens worden in dit debat gebrandmerkt als scheefhuurders die rijp zijn voor dure private sector en opgejaagd moeten worden om vooral meer huur te gaan betalen. Een tijdelijk contract helpt daarbij, “Dan kunnen we met minder sociale huisvesting ook wel af” is de redenatie.
Woon je in een huis met huurbescherming? Dan “belemmer” je de economie. Het argument gaat als volgt , door het “bezetten” (i.p.v. gewoon lekker wonen) van een sociale huurwoning, kunnen jonge hoog opgeleide high potentials niet terecht in de stad. Doordat het volk niet doorstroomt kunnen zij niet die droombaan accepteren. Andere, minder gekwalificeerden, doen het werk vervolgens maar dan met minder kwaliteit en toegevoegde waarde word verondersteld. Creatieven, high potentials en jonge urbane professionals schudden dan vol verbazing hun hoofd en vertrekken naar New York, Berlijn of Parijs en laten steden als Amsterdam en masse achter zich.
De “middelmaat” blijft achter in steden als Amsterdam. BV Nederland mist de Boot. “Het had zoveel beter gekund, we hadden zoveel meer geld kunnen verdienen en sociaal herverdelen” klinkt het dan. Een zuur gevoel zou zich op zo’n moment dan meester van ons moeten maken, we missen de boot en worden in de economische wedloop aan alle kanten ingehaald door competatieve steden die wel kansen grijpen. En “dan komen ook nog die laagopgeleide asielzoekers in onze schaarse woningen wonen”. Tegelijkertijd worden hele Kamerdebatten gevuld met de vraag, hoe de sociale/publieke huursector verder in te perken door verkoop en liberalisatie en extra heffingen.Dit komt in plaats van de vraag hoe breed toegankelijke publieke huisvesting (financieel) te organiseren. Vervolgens is de schaarste de schuld van politiek welkome zondebokken, zoals de scheefwoner en de vluchteling. Existentiële angsten omtrent primaire levensbehoeften (geen werk/inkomen, geen woning) worden politiek uitgebuit om de woningmarkt te hervormen naar neo-liberaal model. Paradoxaal is dat juist dat model de schaarste en dure prijzen heeft veroorzaakt
Talentenslag
De woningmarkt volgt de arbeidsmarkt en die is al naar neo-liberaal kapitalistische model gevormd. Een grote kloof is inmiddels geslagen tussen het leger aan geprecariseerden enerzijds en mensen met sociale rechten anderszijds. Zelfs het rechtse Elsevier constateert inmiddels: niks flex, vast werk graag! Maar de economie en de logica van de vrije flow van het kapitaal moet leidend zijn voor alle facetten van het leven. Dus ook voor de woningmarkt.
Sterker nog: ‘Een dynamische economie vraagt om een flexibele woningmarkt.’
staat op pagina 40 van de miljoenennota en in Blok concept wetsvoorstel te lezen. Minister Blok presenteert binnenkort zijn plan om de huurbescherming via allerlei tijdelijke contracten nog verder in te perken. Steden zijn niet langer plaatsen waar alle typen bevolkingsgroepen samenleven maar steeds meer exclusieve plekken. Niet het accommoderen van alle bevolkingsgroepen is het doel, maar het aantrekken van de “juiste” doelgroepen. Kortom, het aantrekken van hoog opgeleide middenklasse die private huur of koop kan betalen word het doel van de stad. De rest kan het uitzoeken in de periferie. Onze verbeelding van de stad als plek die ALLE bevolkingsgroepen huisvest maakt plaats voor beleid dat segregatie in de hand werkt. Bewoners worden tijdelijke assets van de stad. Leve de economie!
Concurrentiepositie BV Nederland in gevaar
Arbeidsrechten en huurbescherming zijn rigiditeiten die die we ‘ons’ in een perfecte neo-liberale markt ( met schaarste van banen en woningen ) niet meer kunnen permitteren. Paradox is dat dezelfde “vrije markt” juist voor deze kunstmatige schaarste zorgt.
Barbara Baarsma, econome, zingt in haar artikel “Eenzijdig Woningaanbod belemmert de Amsterdamse economie” mee in de ideologische gospel van het kabinet. Alles flex! Dat dit dat allerminst flex is, blijkt uit te talloze getuigenissen en ervaringen van de huidige mensen die al geflexibiliseerd wonen en werken. Blijf vooral je vooral melden bij de BPW met verhalen over jouw ervaringen. Samen prikken we door deze waanbeelden heen. Door strijd van onderop kunnen we de flexibilisering keren en weer controle krijgen over onze levens.
Vrijwillig verplicht
Steeds meer mensen zien zich vrijwillig verplicht tot het tekenen van flex contracten zonder sociale rechten. De overheid bewijst talloze lippendiensten die flexwerkers en woners rechten geven, maar legaliseert steeds opnieuw de rechteloze praktijk, verzint nieuwe flexvormen en perkt gelijktijdig de sociale zekerheid van staatswege in. Huurders, arbeiders, mensen zijn niet langer de baas van hun huis, werk of wereld, maar worden door tucht van de markt en (huis)bazen in toom gehouden. De nieuwe mens in flexibele woon-arbeidsrelaties in in staat van constante dynamiek. Veronderstelt word dat de woon en werk “carrières” als vanzelfsprekend omhoog leiden. Goed betaald flexwerk leidt tot een plek in de vrije huur sector in deze maatschappijvisie. Met een gemiddelde huur van 2100 euro voor een Amsterdamse vrije sector woning en flexwerk dat gemiddeld 35% minder word betaald is deze droomvisie geheel bezijden de werkelijkheid.
Flexidentiteit
Heeft het individu eenmaal gekozen voor een willekeurig flexibel arrangement dan word sociale druk uitgeoefend deze keuze onderdeel te laten worden van je eigen identiteit. Problemen? Dan is dat eigen schuld, het was immers eigen keuze. Velen internaliseren deze keuze, terwijl het de omstandigheid en politieke keuze was om huur en arbeidersrechten in te perken en af te pakken. Het is een valkuil waar menig “individu” invalt, de grijze zone tussen vrije keus en pakken van kansen in een markt van schaarste en woningnood. Bij de BPW stellen we, laat je niet persoonlijk onder druk zetten door de keuze die jij en anderen in geprecariseerde positie hebben gemaakt. Jouw situatie is enkel een uitdrukking van de bestaande machtsverhouding waarin jij je rechten verliest, dat heeft niets met individuele keus te maken.
Collectieve strijd is gerechtvaardigd daar waar individuen collectief hun rechten verliezen!
In de discussies over het inperken van het huurrecht zou je bijna vergeten dat de overheid de grondwettelijke taak heeft om zorg te dragen voor voldoende huisvesting. Wonen is een recht. Het idee van “een flexibele arbeidsmarkt vergt en flexibele woningmarkt’ holt dit recht uit en stelt de markt zelf centraal. Dat kan natuurlijk nooit het doel zijn van een economie. Een economie is er voor de mensen niet andersom.
Paradoxaal is dat precarisering op het gebied van arbeid en woning in elkaar grijpt en presenteert zich als “kans”. Kansen die ten koste gaan van een maatschappij met bestaanszekerheid. De neoliberale utopie begint steeds autoritairdere trekjes te vertonen. Doe mee anders schaad je de economie! Het zou lachwekkend zijn als het niet serieus bedoeld was.
Wees solidair. Word BPW donateur of actief lid.
Image1 -by-Katrina-Tuliao-via-Flickr-Creative-Commons
Image 1: woodleywonderworks, used under Creative Commons license.